Namaz İnsanı Kötülüklerden Nasıl Engeller?

Prof. Dr. Abdullah KAHRAMAN

09 Eylül 2012 - 14:25

Okunma : 34128

Yorumlar : 0

Paylaş |

Namazın kötülüklerden korunmayı kolaylaştırması ise şu şekilde olmaktadır: Kötülüklerden nehyeden gerçekte Yüce Allah olduğu halde, mecaz olarak bu âyette namazın nehyedici olduğu ifade edilmiştir.

Namaz Allah’ı hatırlatıcı pek çok fiil ve söz içermektedir. Bu yönüyle de Allah’ı hatırlatan bin vâiz gibidir. Zira namaz kılındığı esnada namaz kılanı Allah’ın razı olmadığı şeylerden nehyetmekte ve onu Rabbinin razı olacağı fiil ve sözlere alıştırmaktadır. Bu haliyle hem bir hatırlatıcı hem de bir eğitimci gibidir. Namaz içerisinde tekrarlanan tekbir, tahmid, tesbih, dua, istiğfarlar ve Allah’ı övme, kulluğu itiraf, O’ndan yardım, hidayet ve sapıklığa düşmeme talebi gibi hususları içeren fâtihalar hep Allah’ın rızasını kazanmaya yöneliktir. Aynı zamanda bu unsurlar namaz kılanı Allah’ın hoşlanmadığı şeyleri terk etmeye alıştırmaktadır. Bir başka ifadeyle namaz iyi davranışların tamamını yapmaya, kötü olanlardan da kaçındırmaya yönelik bir ibadet türü olmaktadır. Bu, fahşâ ve münkerden kaçındırmaktan başka bir şey değildir.

Bu yoruma göre namazın kötülüklerden nehyedici oluşu Allah’ı ve O’nun şanına layık davranışları hatırlatmasıyla alakalıdır. Nitekim âyette geçen “Allah’ı anmak ne büyük şeydir” şeklindeki ifade de bu yorumu desteklemektedir. Çünkü bu âyetteki “Allah’ı anmak” ifadesi namaz olarak yorumlanmıştır. Namazla ilgili bir başka âyette “beni hatırlamak için namaz kıl” (Tâhâ, 20/14) denildiği de dikkate alınırsa namazın bir zikir ve hatırlatma olduğu, bu yönüyle de kötülüklerden engelleyici fonksiyonunu icra ettiği söylenebilir.

Kişinin kıldığı namazın kabul olup olmadığını tespit etmek için de namazın kılan kişiyi fahşâ ve münkerden alıkoyup koymaması bir ölçü olarak kabul edilmiştir. Nitekim Cafer-i Sâdık’ın şöyle dediği nakledilmiştir: “Namazının kabul olup olmadığını bilmek isteyen, namazının kendisini fahşâ ve münkerden engelleyip engellemediğine baksın. Kişinin namazı, kendisini bu gibi durumlardan engellediği ölçüde kabul olmuştur”.

Ancak şunu da ifade etmek gerekir ki, namazın namaz kılan insanı bir anda ya da kısa bir sürede bütün kötülüklerden alıkoyması beklenmemelidir. Bu bir süreç ve eğitim meselesidir. Çünkü insanlara olumlu türden belli davranışları kazandırmak, olumsuz davranışlarını da terk ettirmek belli bir eğitim süreci içerisinde olabilmektedir. Bu süreç bazı insanlar için kısa sürse de bazı insanlar için uzun zaman alabilmektedir. Bu sebeple namazlar günün belli vakitlerine serpiştirilmiştir. Namazların beş vakit olmasında ve günün stratejik zamanlarına yerleştirilmiş olmasınad elbette değişik hikmetler bulunmaktadır. Bu hikmetlerin başında insanın değişik psikolojik durumlarda olduğu anlarda ona Allah’ı ve O’nun razı olacağı davranışları hatırlatma gelmektedir.

Hz. Peygamber de namazın insana olumlu davranışları kazandırmasının ve onu olumsuzluklardan korumasının zaman alacağını düşünmüştür. Nakledildiğine göre Hz. Peygamber’e bir adam gelip “Falanca gece namaz kılıyor fakat gündüz hırsızlık yapıyor” demiş, bunun üzerine Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Söylediği onu (o kötü fiilden) engelleyecektir” (Ahmed B. Hanbel, Müsned, Mısır ts., II, 447; İbn Hibban, Muhammed b. Ahmed Ebû Hâtim, Sahih, Beyrut 1993, VI, 300).

Allah’a emanet olun!

kahraman@cumhuriyet.edu.tr